کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه ای برنج ناشی از bipolaris victoriae با استفاده از جدایه های قارچی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

بیماری لکه قهوه­ای برنج که توسط گونه­های مختلفی از bipolaris ایجاد می­شود یکی از مهم­ترین بیماری­های برنج در ایران و جهان است. در این تحقیق، از مجموع ۲۲۰ نمونه آلوده جمع­آوری شده از مزارع برنج استان گیلان، با استفاده از محیط های  کشت سیب‏زمینی، دکستروز آگار و آب آگار، ۸۰ جدایه قارچی جداسازی شد. برای شناسایی این قارچ­ها، خصوصیات مورفولوژیکی آن ها مورد استفاده قرار گرفت و قارچ‏های شناسایی شده به گونه­های bipolaris victoriae(۲۴ جدایه)، bipolaris oryzae(۱۲ جدایه)، alternaria tenuissima(۱۱ جدایه)، preussia sp. (۸ جدایه)، fusarium verticillioides(۶ جدایه)، alternaria infectoria (۷ جدایه)، alternaria citri(۹ جدایه)، trichoderma harzianum(یک جدایه) و trichoderma virens(۲ جدایه) تعلق داشتند. بیماری­زایی تمامی جدایه­های bipolaris victoriae  و bipolaris oryzae به اثبات رسید و از بین جدایه های قارچی متعلق به جنس­های قارچی دیگر20 جدایه که در برنج ایجاد بیماری نکرده یا قدرت بیماری­زایی آن ها بسیار کم بود برای بررسی­های مهار زیستی انتخاب شدند. در آزمایشگاه از روش­های مختلفی مانند مطالعه بازدارندگی رشد victoriaeb. با استفاده از عصاره ی کشت، کشت متقابل قارچ­های آنتاگونیست مورد نظر و victoriaeb. به­روش کشت اسلاید و اثر متابولیت های فرار در بازدارندگی رشد این قارچ استفاده شد. t. harzianum به عنوان مؤثرترین جدایه در مهار رشد میسلیومی عامل بیماری در آزمایشگاه شناخته شد. در گلخانه همه ی جدایه ها به استثنای a. tenuissima و f. verticillioides شدت بیماری لکه قهوه­ای را کاهش دادند که در این بین، جدایه ی preussia sp. با کاهش شدت بیماری به میزان 4/33% مؤثرترین آنتاگونیست در بررسی­های گلخانه­ای تشخیص داده شد و در رتبه های بعدی به ترتیب جدایه های t. harzianum، a. citri، a. infectoria و t. virensاز بیشترین کارایی در کنترل بیماری برخوردار بودند. تجزیه ی واریانس و مقایسه ی میانگین صفات به روش حداقل اختلاف معنی دار (lsd)، تفاوت معنی دار قارچ های مورد مطالعه را از نظر کارایی در کنترل بیماری لکه قهوه ای برنج اثبات کرد.